उणादि-प्रत्यय [uṇādi-pratyaya]（ウナーディ・プラッティヤヤ）とは

उणादि-प्रत्यय とは、कृत्प्रत्यय の一種で、特定の धातु から特定の प्रातिपदिक を造るためだけのものです。

उणादि-सूत्र-पाठः に収められていて、最初のスートラで教えられている प्रत्यय が उण् なので、そのように命名されました。パーニニの सूत्र-पाठः では、3.3.1 उणादयो बहुलम्। という形で、कृत्प्रत्यय のセクションに含められています。

スートラ６．４．２の意味

काशिका वृत्तिः から：

अङ्गावयवात् हलो यदुत्तरं सम्प्रसारणं तदन्तस्य अङ्गस्य दीर्घो भवति। हूतः।

アンガの一部であるहल् の後ろにあるसंप्रसारण (यण् が इक् に変化したもの）で終わっているアンガの「最後のレター」（というのがपरिभाषा 1.1.66 येन विधिस्तदन्तस्य। で理解できる）が、दीर्घ になります。

例：हूतः।

ह्वेञ् (धातु) + क्त (प्रत्यय)

ह् व् ए + त

ह् उ ए + त      6.1.15 वचिस्वपियजादिनां किति । ~ सम्प्रसारणम्

(ह्वेञ् is one of यजादि. Refer to धातुकोश.)

ह् उ + त         6.1.108 सम्प्रसारणाच्च । ~ पूर्वरूपम्

ह् ऊ + त       6.4.2 हलः । ~ सम्प्रसारणस्य अङ्गस्य